Włodzimira Władysława Majewska
(Włada Majewska; ur. 19 marca 1911 r. we Lwowie, zm. 18 maja 2011 r. w Chislehurst, w Wielkiej Brytanii) – aktorka i pieśniarka, dziennikarka radiowa, działaczka emigracyjna, członkini naszego Stowarzyszenia
Urodzona 19 marca 1911 r. (liczne źródła podają mylne daty urodzin: 19 lutego 1911 i 19 lutego 1914 r.). Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie oraz wydział prawa administracyjnego Uniwersytetu w Edynburgu.
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
W 1930 r. podjęła pracę we lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia. Występowała jako piosenkarka i parodystka, od 1932 r. wraz z zespołem Szczepka i Tońka w „Wesołej Lwowskiej Fali” Wiktora Budzyńskiego.
Timisul de Jos – melorecytacja listu do matki „Dwadzieścia pięć słów”
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
© Fot. Archiwum Kolekcji Leopolis Muzeum Niepodległości w Warszawie
Po wybuchu II wojny światowej, wyjechała ze Lwowa jako członek zespołu artystycznego razem z ewakuacją rozgłośni lwowskiej. Występowali w Rumunii od 14 listopada 1939 do 13 lutego 1940 r., dając 56 występów.
8 marca 1940 r. zespół Lwowskiej Fali opuścił Rumunię i przez Jugosławię i Włochy pojechał do polskiego wojska we Francji, dając tam 30 występów. 22 czerwca 1940 r., po agresji Hitlera na Francję, na małym angielskim frachtowcu zespół ewakuował się do Szkocji. 24 czerwca 1940 r. odbył się tam pierwszy występ zespołu.
Poniżej dedykacja w pierwszym wydaniu książki Maczka „Od podwody do czołga”
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Teatralny zespół żołnierski wchodził w skład 10. Brygady Kawalerii Pancernej gen. Maczka. Fala wystąpiła dla polskiego wojska ponad 800 razy, dając spektakle na platformach ciężarówek, w barakach żołnierskich, a nawet w bunkrach. Ostatni występ zespołu miał miejsce 17 listopada 1946 r. w szpitalu wojskowym w Whitechurch.
Po wojnie pozostała na emigracji w Wielkiej Brytanii. W 1946 r. w Edynburgu poślubiła Wiktora Budzyńskiego, jednak małżeństwo to nie trwało długo. Została producentem kabaretów literackich Mariana Hemara oraz aktorką w jego teatrze w Londynie.
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Od prawej: Jerzy Kropiwnicki, Włada Majewska,
Leopold Pobóg-Kielanowski, inż. W. Nowik
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Od lewej: Tymon Terlecki, Leopold Pobóg-Kielanowski, Michał Chmielowiec, Bronisław Hełczyński, Włada Majewska, Juliusz Sakowski
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Wraz z Leopoldem Kielanowskim, a następnie Tadeuszem Kryską-Karskim, począwszy od wczesnych lat 50., przez ponad 30 lat prowadziła londyńskie biuro Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, nagrywając dla niej programy artystyczne, wywiady i codzienne korespondencje.
W 1994 r. przekazała Polskiemu Radiu londyńskie archiwa RWE z dźwiękowym zapisem twórczości Mariana Hemara, zachowane dzięki jej staraniom.
Dyrektorowi Rozgłośni Polskiej RWE honorowej odznaki Polskiego Radia w siedzibie naszego Stowarzyszenia – Warszawa, 21 czerwca 2000 r.
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
który ukazał się – w jej opracowaniu – nakładem Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie
© Fot. Archiwum Mariusza Kubika / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
„Tu Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa” (1995)
© Fot. Archiwum prywatne Aliny Perth-Grabowskiej i Leszka Pertha
/ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa
Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Odznaczona: Krzyżem oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1980), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1994) a także: Dyplomem-Odznaką 307. Nocnego Dyonu Myśliwskiego Lwowskiego („w uznaniu prac i zasług położonych dla dyonu”; 18 sierpnia 1944 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (nadanym przez Egzekutywę Zjednoczenia Narodowego; 11 listopada 1966 r.), Nagrodą Teatralną „Dziennika Polskiego” za 1967 r. (jako najlepsza aktorka), Honorową Złotą Odznaką Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1972), Honorową Złotą Odznaką Stowarzyszenia Lotników Polskich (kwiecień 1975 r.), Krzyżem Dywizji Pancernej, Złotą Odznaką 50-lecia Harcerstwa Polskiego („za zasługi położone dla rozwoju harcerstwa”), Złotą Odznaką Honorową Koła Lwowian, Złotym Medalem Kongresu Kultury (styczeń 1988 r.), oraz Złotym Krzyżem Polskich Dywizjonów Lotniczych. We wrześniu 2005 r. z okazji 80-lecia Polskiego Radia za wkład w rozwój polskiej radiofonii Polskie Radio przyznało Władzie Majewskiej Diamentowy Mikrofon. Została też odznaczona odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, a następnie Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
© Fot. Archiwum prywatne Włady Majewskiej / Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
W 2006 r., ukazała się jej książka wspomnieniowa pt. Z Lwowskiej Fali do Radia Wolna Europa (Wydawnictwo Dolnośląskie) oraz płyta CD Włada Majewska śpiewa piosenki Mariana Hemara (Polskie Radio). Wespół z Anną Mieszkowską opracowała książkę – album Mariana Hemara pt. Za dawno, za dobrze się znamy… Piosenki i skecze (Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1997).
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa
Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
© Fot. Alicja Kocan / Archiwum prywatne Włady Majewskiej
Członkini Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
© Youtube
Pod koniec życia mieszkała w Chislehurst (Wielka Brytania), w Domu Polskim „Antokol”, gdzie zmarła w wieku ponad stu lat.
Pogrzeb Włady Majewskiej odbył się 31 maja 2011 r. O godz. 12.00 odprawiono Mszę św. żałobną w Kościele pw. św. Andrzeja Boboli w Londynie, a następnie nastąpiło spopielenie Zwłok w Mortlake Crematorium.
MARIUSZ KUBIK
* * *
Włada Majewska
(1911-2011)
ANNA MIESZKOWSKA
(„Gazeta Wyborcza” – „Stołeczna”, 26.05.2011 r.)
18 maja 2011 roku w polskim domu opieki Antokol w Chislehurst pod Londynem odeszła Włada Majewska – aktorka, piosenkarka, dziennikarka, legenda Lwowa i środowiska emigracyjnego w Wielkiej Brytanii. Muza Wiktora Budzyńskiego i Mariana Hemara. Wykonawczyni sztandarowych piosenek lwowskich, które poza krajem pisał „Polak z wyboru”, kabareciarz, artysta słowa i teatru, wielki mistrz lekkiej muzy.
Nasze poznanie w londyńskim domu przy Molesford Road poprzedziła kilkuletnia korespondencja. Osobiste spotkanie w październiku 1994 roku zaczęło się od zwierzeń pani Włady na temat jej kariery artystycznej w czasie drugiej wojny. Zespół Lwowskiej Fali już we wrześniu 1939 roku opuścił kraj, ale do 1946 występował w Rumunii, Francji, Szkocji i Anglii oraz brał udział w inwazji na kontynent w ostatniej fazie działań wojennych.
– Londyn, 10 października 1994 r.
© Fot. Anna Mieszkowska
Włada Majewska na pierwsze imię miała Włodzimira. Jest to żeńska odmiana imienia Włodzimir. „Włodzi” – panuje, „mir” – pokój. Ale długie i pracowite życie gwiazdy Wesołej Lwowskiej Fali i najbardziej rozpoznawalnej w kraju aktorki emigracyjnej wcale nie było „pokojowe”. Lwowski temperament i trudny charakter dzielił wielbicieli jej talentu na pokornych i mniej wytrwałych. Złośliwi do dzisiaj opowiadają, że po śmierci „barda Lwowa” „we Władę wstąpił duch Hemara”. Jan Nowak Jeziorański w 1952 roku z polecenia Leopolda Kielanowskiego zaangażował Władę Majewską do powstającej Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Londynie. Pan Leopold wtedy powiedział: „Ona panu zapowie audycję, zaśpiewa, nagra, zmontuje, a jak będzie trzeba to i zatańczy przed mikrofonem”. Ta anegdota ma swoje uzasadnienie. Włada Majewska chodziła we Lwowie do szkoły baletowej, uczyła się gry na pianinie w konserwatorium. Ale także skończyła prawo na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza (1934) i w Edynburgu (1945). Miała znakomitą dykcję i ładny głos. Przed wojną we lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia brała udział w audycji, którą dla niej wymyślił Budzyński – „Gwiazdy przez kalkę”, parodiowała znane pieśniarki. Była to wówczas rzadka umiejętność, znakomicie sprawdzalna na antenie radiowej. W Londynie przez kilka lat pani Włada kontynuowała tego rodzaju występy w programach teatralnych Hemara.
Zawdzięczam Władzie Majewskiej trzy ważne zdarzenia. To ona zabrała mnie na całodniową wycieczkę na jeden z londyńskich cmentarzy, North Sheen. Pokazała kwaterę grobów polskich aktorów. Kwatera powstała w 1964 roku, po pogrzebie Wojciecha Wojteckiego, który zginął w tragicznym wypadku samochodowym w Monachium. Koledzy ze Związku Artystów Scen Polskich postanowili ze składek członkowskich zakupić miejsce, gdzie będzie można żegnać kolegów. Druga istotna dla moich teatralnych poszukiwań wycieczka z panią Władą odbyła się do nieistniejącego już dzisiaj Domu Lotnika, w którym w latach 1946-47 występował teatrzyk Cyrulik Warszawski. A w nim: Fryderyk Jarosy, Zofia Terne, Konrad Tom, Ludwik Lawiński, Elna Gistedt i Eugenia Magierówna.
© Archiwum Marka Jastrzębskiego / LTW
Trzecia przygoda, to współpraca przy albumie piosenek i skeczy Mariana Hemara Za dawno, za dobrze się znamy…
Po 1945 roku żelazna kurtyna podzieliła kulturę polską na dwie części. Krajową i emigracyjną. Tam i tu śpiewano różne piosenki, czytano inne wiersze. Piosenka pełniła rolę łącznika emigracji z krajem. Nie miało znaczenia czy była to piosenka liryczna czy patriotyczna. Dobra czy mniej udana. Ważne, że była polska! Dzięki audycjom radiowym Sekcji Polskiej BBC i Rozgłośni Polskiej RWE docierały do kraju głosy emigracyjnych wykonawców. Wśród nich najbardziej chyba popularny był głos Włady Majewskiej, która gdy w latach 90. zaczęła być częstym gościem w Polsce była rozpoznawana na spotkaniach, a nawet w autobusie.
Od lewej: Maciej Morawski, Jan Zagozda, Mariusz Kubik, Danuta Żelechowska, Anna Mieszkowska – Polskie Radio, Warszawa, 19 marca 2011 r.
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa
Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
– Warszawa, 21 marca 2011 r.
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół
Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Polskie Radio nagrało wiele godzin wspomnień pani Włady. Audycje Danuty Żelechowskiej i Jana Zagozdy oraz Bogny Kaniewskiej i Jerzego Swalskiego mają dzisiaj bezcenną wartość archiwalną.
ANNA MIESZKOWSKA
Autorka (ur. 1958) jest historykiem teatru, pracownikiem Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.Autorka wielu książek, m.in.: Matka dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej (2004), Marian Hemar od Lwowa do Londynu (2001, wydanie uzup.: 2005); wspólnie z Władą Majewską opracowała książkę Mariana Hemara pt. Za dawno, za dobrze się znamy… Piosenki i skecze (1997). Była też jednym z gości jubileuszowego spotkania poświęconego stuleciu urodzin Włady Majewskiej, które zorganizowaliśmy w naszym Stowarzyszeniu 21 marca 2011 r. (mk)
Zobacz także:
16.09.2005 – Włada Majewska w warszawskim studiu Polskiego Radia (wolnaeuropa.pl)
Wieczór jubileuszowy Włady Majewskiej w stulecie urodzin, 19.03.2011 r. (wolnaeuropa.pl)
Anna Mieszkowska – Włada Majewska (1911-2011)
Włada Majewska (Gazeta Wyborcza – Wysokie Obcasy, maj 2003 r.)
11. rocznica śmierci Włady Majewskiej (TVP Magazyn z Wysp, 18.05.2022 r.)
* Depesze z okazji stulecia urodzin Włady Majewskiej – 19 marca 2011 r. *
* Depesze po śmierci Włady Majewskiej – 18 maja 2011 r. *
#władamajewska
#stowarzyszenierwe #associationrfe #wolnaeuropa #wolnaeuropapl
#rwe #jannowakjezioranski #jannowakjeziorański
@wolnaeuropa @wolnaeuropaPL @wolnaeuropa.pl @jannowakjezioranski
@alinaperthgrabowska @maciejmorawski
.
.
.
Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego 