Prozaik, dramaturg i eseista Tomasz Łubieński kończy 85 lat

Tomasz Łubieński – Warszawa, 7 marca 2023 r.
© Fot. Mariusz Kubik / mariuszkubik.fr

18 kwietnia 2023 r. Tomasz Łubieński kończy 85 lat. 1 marca, na nadchodzący jubileusz, ukazuje się jego najnowsza książka – wspomnienia zatytułowane Osiemdziesiąt plus minus.

Zaprzyjaźniony z naszym Stowarzyszeniem, w którym wielokrotnie mieliśmy Go zaszczyt gościć; jest znanym prozaikiem, eseistą, dramaturgiem i tłumaczem literatury pięknej.

Syn publicysty i działacza politycznego Konstantego Łubieńskiego (1910–1977) i Marii z domu Bogatyńskiej (1910–2001), miał siostrę, Elżbietę (1942-2017); pochodzi z rodu Łubieńskich z Łubnej herbu Pomian, jest także spokrewniony z rodzinami Morawskich herbu Drogosław (Nałęcz) i Starowieyskich herbu Biberstein. Podczas II wojny światowej przebywał wraz z rodziną pod Dębicą. Ukończył Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci nr 1 im. Bolesława Limanowskiego w Warszawie. Był klasowym kolegą późniejszego historyka i alpinisty Andrzeja Paczkowskiego oraz dramaturga i pisarza Janusza Głowackiego.

Tomasz Łubieński w obiektywie Tadeusza Rolke – wystawa „Rolke. Historie literatury” (Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, październik 2021 – luty 2022 r.)

Debiutował w 1955 r. wierszami w katolickim tygodniku społecznym „Dziś i Jutro”. Studiował historię i filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim (dyplom w 1960 r.). W czasie studiów publikował w „Twórczości” (1958–1961) i „Współczesności” (1959, a następnie w latach 1962-1965).

Książkowy debiut Tomasza Łubieńskiego: zbiór opowiadań pt. „Ćwiczenia” (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1962), zainspirowany aktywnością taternicką autora
[opis ze skrzydełek obwoluty książki]
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

W latach 1955–1961 uprawiał aktywnie taternictwo, od 1957 r. był członkiem Klubu Wysokogórskiego. W lecie 1958 r. wspinał się w Kaukazie, w 1961 r. w Alpach Delfinatu. Jego niektóre utwory nawiązują do taternictwa i wspinaczki (np. z tomu Ćwiczenia, wyd. 1962).

Tomasz Łubieński w naszym Stowarzyszeniu
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Od lewej: Tomasz Łubieński, Andrzej Stanisław Kowalczyk, Rafał Habielski, Maciej Morawski (wrzesień 2015 r.)
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

W latach 1961-1962 mieszkał we Francji. Po powrocie do Polski publikował na łamach miesięcznika „Polska” (do 1971 r.). Od 1971 do 1981 r. pracował w tygodniku „Kultura”.

Nota z okładki książki pt. „1939. Zaczęło się we wrześniu”
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Od 1979 r. publikował w czasopiśmie „Res Publica” (którego był współzałożycielem), wychodzącym najpierw poza cenzurą w II obiegu wydawniczym (1979-1981), a po przerwie od 1987 r. oficjalnie.

Tomasz Łubieński, „Pisane przedwczoraj” (Oficyna Literacka 1983; książka wydana w tzw. drugim obiegu wydawniczym, w formie 44-stronicowej broszury)
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

W latach 80. XX w. publikował także w czasopismach emigracyjnych „Aneks” i „Zeszyty Literackie”.

Tomasz Łubieński w naszej ówczesnej siedzibie (styczeń 2012 r.) – ze Stefanem Bratkowskim….
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

23 sierpnia 1980 r. dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. Był internowany przez kilkanaście dni, po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r.

… oraz z Andrzejem Wielowieyskim
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Od 1989 do 1992 r. był członkiem redakcji „Tygodnika Solidarność” oraz działaczem „Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. W sezonie 1995/1996 był konsultantem literackim warszawskiego „Teatru na Woli”. W latach 1998-2019 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Nowe Książki”.

Tomasz Łubieński w redakcji „Nowych Książek” – Warszawa, 29 października 2009 r.
© Fot. Mariusz Kubik / mariuszkubik.fr

Autor wielu publikacji książkowych, wśród nich m.in: Ćwiczenia (1962), Bić się czy nie bić? (1976), Pod skórą (1980), Czerwonobiały (o Ludwiku Mierosławskim; 1983), Pisane przedwczoraj (1983, II obieg wydawniczy); Bohaterowie naszych czasów (1986), Norwid wraca do Paryża (1989), M jak Mickiewicz (1999), Ani tryumf, ani zgon (2004), 1939. Zaczęło się we wrześniu (2009), Molier nasz współczesny (2014).

Niektóre książki Tomasza Łubieńskiego
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

„Bić się, czy nie bić?” – wydanie drugie, opublikowane w czasie, gdy pytanie to znów wybrzmiewało w przestrzeni publicznej… (Wydawnictwo Literackie, 1980)
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

„Bohaterowie naszych czasów” – książka Łubieńskiego wydana w Londynie, w emigracyjnym wydawnictwie „Aneks” (1986)
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Jest autorem dramatów, spośród których wystawiono m.in.: Zegary (Teatr Stary, Kraków), Koczowisko (Teatr Współczesny, Wrocław; Teatr Narodowy, Warszawa), Śmierć Komandora (Teatr Współczesny, Wrocław; Teatr Dramatyczny, Warszawa), Ostatni (Teatr Narodowy, Warszawa).

Program teatralny „Koczowiska” – Teatr Narodowy w Warszawie (1983). Prapremiera odbyła się w 1979 r. we wrocławskim Teatrze Polskim w reż. Tadeusza Minca

Program teatralny „Historii z psem” – Teatr Polski we Wrocławiu (1990)

W 2020 r. nakładem Wydawnictwa Instytutu Badań Literackich PAN w serii: „Dramat Polski – Reaktywacja” ukazał się wybór dramatopisarstwa Łubieńskiego pt. Koczowisko (wybór i wstęp: Ewa Wąchocka; zawiera: Zegary, Koczowisko, Śmierć Komandora, Sławek i Sławka, Trzeci oddech, Śniadanie do łóżka, Ostatni; ISBN 978-83-66898-10-3).

© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

W 1992 r. nakładem Ludowej Spółdzielni Wydawniczej opublikował tłumaczenie 15 pieśni Boskiej Komedii Dantego.

Dante w przekładzie Tomasza Łubieńskiego (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1992, seria: „Biblioteka Poetów LSW”)
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Członek Związku Literatów Polskich (w latach 1972–1983), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989 r.; współzałożyciel Stowarzyszenia i Prezes Oddziału Warszawskiego w latach 1989–1996), Polskiego PEN Clubu (od 1979 r.).

Tomasz Łubieński z Wiesławem Władyką w warszawskim Domu Literatury – 3 listopada 2009 r.
© Fot. Mariusz Kubik/ mariuszkubik.fr

Żonaty z Dolores z domu Bokow (ur. 1937), a następnie z Katarzyną z domu Zawadzką (ur. 1946), z którą ma dwóch synów: Macieja (ur. 1971) i Stanisława (ur. 1983). Był także związany z poetką i literaturoznawczynią, Anną Piwkowską. W 2006 r. urodziła się jego wnuczka, Maria Mercedes.

Tomasz Łubieński – Warszawa, 7 marca 2023 r.
© Fot. Mariusz Kubik / mariuszkubik.fr

Mieszka na Starych Bielanach w Warszawie, niedaleko placu Konfederacji – i można go tam okazjonalnie spotykać w jednej z „francuskich” kawiarń.

M.K.

Warszawa – Monachium – Paryż, 1 marca 2023 r.

* * *

Tomasz Łubieński, Osiemdziesiąt plus minus

(Wydawnictwo Iskry 2023, ISBN 978-83-244-1137-5)

Na przypadający w 2023 roku jubileusz 85-lecia urodzin Tomasza Łubieńskiego, ukazują się Jego wspomnienia pt. Osiemdziesiąt plus minus.

Warszawa, 7 marca 2023 r.
© Fot. Archiwum Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego

„Autor Bić się czy nie bić – tym razem o sobie. I osiemdziesięciu latach prywatnej historii opisywanej z perspektywy uczestnika, świadka, obserwatora. Z charakterystycznym dystansem, przede wszystkim wobec samego siebie, pisze pochwałę życia i nieco przewrotną pochwałę starości. Na autorską wersję hamletowskiego pytania udziela twierdzącej odpowiedzi”. [z opisu wydawcy]

Rozmowa z Tomaszem Łubieńskim o nowej książce – Warszawa, 14 marca 2023 r.

Zobacz więcej…

* * *

„Państwo podziemne to chyba najwspanialsze osiągnięcie Powstania Styczniowego. Pod względem wojskowym powstańcy wiele nie mogli osiągnąć, ale wypracowano wówczas zasady konspiracji, z których czerpały kolejne pokolenia. Państwo podziemne istniało w realiach okupacyjnych. Państwo podziemne, tam gdzie i jak długo było to możliwe, ściągało podatki, pobierało rekruta, wymierzało kary zdrajcom; istniała powstańcza poczta, rozbudowany system łączności. Funkcjonowanie takich struktur było ogromnie kłopotliwe dla zaborcy” – mówił w 2013 r. PAP Tomasz Łubieński
© Youtube

„Niewątpliwie, w odniesieniu do dziejów Polski można nieraz mówić o fascynacji klęską. W polskim XIX w. daje się zauważyć prawidłowość kolejnych walk o niepodległość co parę dziesiątków lat. Bardzo często uczestnicy poprzedniego powstania byli sceptyczni wobec aktualnych zrywów – tak było w przypadku Powstania Listopadowego. Oficerowie napoleońscy, generałowie listopadowi, nie wierzyli w powodzenie walk z Rosjanami. Powstanie Styczniowe na dłużej, bo mniej więcej 50 lat, zatrzymało polskie dążenia do wolności. Stworzyło jednak ich niepodległą legendę”
© Youtube

„Powstanie Listopadowe to właściwie regularna wojna polsko-rosyjska, w której Polacy niespodziewanie odnosili nawet znaczne sukcesy. Z kolei Powstanie Styczniowe jest desperackim, trochę przypadkowo wywołanym, zrywem. Piosenka powstańcza: „Poszli nasi w bój bez broni” dobrze określa ideę Powstania Styczniowego. Powstańcy uważali, że racja moralna, prawo Polaków do wolności zrównoważą rosyjskie karabiny i armaty. Sądzili, że słuszność sprawy doprowadzi ich do zwycięstwa”
© Youtube

.

Zobacz także:

Tomasz Łubieński / Encyklopedia Teatru Polskiego

Tomasz Łubieński / Dramat Polski. Reaktywacja (Ośrodek badań nad polskim dramatem współczesnym – Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk)

Teatralne, telewizyjne i radiowe realizacje tekstów dramatycznych Tomasza Łubieńskiego (Ośrodek Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym)

Tomasz Łubieński, Ostatni (Teatr Narodowy w Warszawie – Scena przy Wierzbowej; reż. Tadeusz Bradecki; Prapremiera: 22 marca 2003 r.)

Tomasz Łubieński w serwisie internetowym Polskiego Radia

Janusz R. Kowalczyk, Tomasz Łubieński „Turnus” (Culture.pl, 2012 r.)

Łubieński: Zuchowaty ton opowiadania o powstaniu nie zostawi trwałego śladu (Dzieje.pl , 31.07.2013 r.)

Znany pisarz ostro o Powstaniu Warszawskim: prawda jest fałszowana. Ono wydłużyło wojnę (Polskieradio24.pl , 30.07.2014 r.)

Wojciech Szot, „Ćwiczenia” Tomasza Łubieńskiego (recenzja; 27.02.2023 r.)

Krzysztof Lubczyński, Smakowity łotrzykowski keks Łubieńskiego (trybuna.info ; 23.03.2023 r.)

Powrót do Kalendarium

Powrót do strony głównej

.

.

.

Reklama